UIT
DE GROND: TURF EN GRAS
(SALADE)
21.
Kunst, Deel 1 (Schilderkunst En Muziek)
Aan
de westrand van het dorp woonde een kunstenares
in
het laatste huis voor het bord dat aangeeft
dat
het dorp hier eindigt.
Ze
woonde samen met haar vriend, een muzikant
die
de eerste keer dat ik hem zag
het
gras maaide.
De
groep waarin hij speelde, bracht muziek
in
het Gronings dialect ten gehore
en
was genoemd naar de turf
die
hier uit de grond werd gestoken.
22.
Overdag
Overdag
kwam het geluid in golven,
een
voortdurend aanzwellen en tot fluisteren vervagen
van
auto’s die via de doorgaande weg –
die
van oost naar west en van west naar oost
door
het centrum van Peest voerde –
langs
de velden reden
waar
de paarden graasden.
23.
Paarden
Er
leken wel evenveel paarden als mensen te zijn in Peest.
In
de zomer brachten ze hun dagen door
in
de weiden waarvan zij het gras kort graasden
weiden
die zich nu zonder kuilen of voren
groen
en vlak uitstrekten.
In
Houston, waar ik vandaan kom,
kost
een dicht en groen gazon
veel
water en veel zorg,
vooral
in tijden van droogte.
Maar
in Peest werkten de wolken en de dauw,
de
zon en de paarden samen
om
een grastapijt te creëren
waar
iedere Texaan jaloers op zou zijn.
24.
Veen
Een
man in Peest keerde een schaal om,
om
me te laten zien hoe Drenthe er vroeger had uitgezien:
een
heuvel
door
moerasland omgeven.
Het
moerasland werd drooggelegd en het veen –
dikke,
opeengepakte lagen van gedeeltelijk afgebroken
plantaardig
materiaal,
vergelijkbaar
met de door vocht aangetaste bladzijden
van
een vermolmd geschiedenisboek
of
een atlas –
werd
in plakken gesneden
en
uit de grond los gestoken
om
als turf, getast en gedroogd,
door
het land te worden vervoerd
om
in kachels te worden verstookt.
25.
‘Money Changes Everything’
In
Drenthe bevond zich teelaarde onder het veen
en
het aantal boerderijen nam toe.
En
later, toen er hout nodig was
om
de mijnen in het zuiden te stutten,
werden
er bossen aangeplant,
keurige
rijen douglassparren eerst,
later
ook eiken en andere loofbomen,
een
gemengd bos dat op gecontroleerde wijze
mocht
‘verwilderen’.
De
economie veranderde, het landschap veranderde,
ook
het veen,
want
‘Money Changes Everything’
zoals
het lied zegt.
26.
Voetpaden
Ik
trok over de veenpaden
die
langs de rand van bos en veld voeren
en
nooit was ik alleen.
Altijd
waren er ook anderen,
fietsers,
ruiters
of
wandelaars,
want
Drenthe stond bekend
als
een uitgelezen plek om te wandelen.
In
Peest ontmoette ik een vrouw
die
van plan was om helemaal
naar
Santiago de Compostella te lopen
en
tot mijn schande moest ik bekennen
dat
ik niet wist waar dat lag.
De
volgende ochtend zag ik haar
in
noordelijke richting het dorp uitlopen.
Ze
riep me, maar ik deed alsof
ik
haar niet hoorde
omdat
ik slechts een handdoek droeg
en
op het punt stond
me
te wassen met het water uit een emmer
in
het veld bij de Paasbult
en
ik in mijn halfnaakte staat
mij
opnieuw schaamde voor haar.
Voor
zover ik weet, is ze inmiddels halverwege Spanje.
27.
‘Natuur’
De
fiets die ik mocht gebruiken rammelde en rinkelde
als
een wapenrusting
maar
voldeed voor de taak waarvoor hij diende
voor
de taak die mij wachtte
mij
en al die andere wandelaars en fietsers
die
hun rol hebben gespeeld in de transformatie van Peest
tot
een dorp van bed & breakfasts
met
een gezellig restaurant.
En
ondanks al deze door mensen gewrochte veranderingen,
van
drasland tot grasland
tot
bossen die hier nooit eerder waren,
werd
Drenthe om zijn natuur geroemd.
‘Daarom
willen de mensen hier wonen’, zei een vrouw,*
‘om
dicht bij de natuur te zijn’,
Zoals
dat ook de reden voor haar was geweest,
om
in Peest te gaan wonen.
* Eeuwenlang was
Drenthe soms de meest dunbevolkte provincie van Nederland en soms de
provincie met de grootste bevolkingstoename, soms beide tegelijk. Alsof
er altijd mensen heentrokken, maar er bijna niemand woonde.
28. Salade
De
mensen die me te eten hadden gevraagd
hadden
een aantal verschillende salades bereid,
in
groentencombinaties
die
ik nooit eerder had geproefd,
want
de salades die ze hier maakten
waren
heel anders dan bij ons in Texas
en
we praatten over waar we allemaal zoal geweest waren,
we
praatten over veel verafgelegen landen
en
ook over Duitsland
want
in gesprekken in Peest is Duitsland nooit ver weg.
29.
Kunst, Deel 2 (Dans)
En
we praatten over kunst.
Een
van de kunstenaars merkte op hoe verschillend
de
noordelijke en zuidelijke dansculturen zijn:
het
vrije en feestelijke van de Afrikanen,
het
stijve, terughoudende en beheerste van de Noren.
Met
zijn armen en gezicht beeldde hij beide stijlen uit –
in
imitatie van de Afrikanen
zwierde
hij met zijn armen boven zijn hoofd
en
straalde met zijn gezicht vervoering uit,
terwijl
hij zich voor de Noren
een
barse uitdrukking aanmat
en
zijn armen slechts nauwelijks merkbaar boog.
Het
grappige is dat zijn karikatuur van een noorderling
en
die van een Noord-Nederlander
in
de ogen van mijn vrienden uit Eindhoven,
dezelfde
was.
30.
Kunst, Deel 3 (Kaarten Maken)
En
ook een andere kunstenares die ik in Peest ontmoette,
schilderde
puur voor zichzelf,
‘Als
een vorm van zelfexpressie’, zoals ze zei.
Na
het eten liep ik naar het paasvuurveld
en
in het licht van de maan wierpen de bomen hun schaduwen
over
de turfgrond waarop ik liep,
de
grond die van moeras en veen
tot
akkerland was geschapen
en
toen tot bos en wandelpad.
Een
kaart van het landschap als een keuzemenu
voor
de mensen die er woonden,
die
als een vorm van zelfexpressie
vorm
gaven aan het landschap
en
zo de werelden creëerden die zij zich wensten.
De
weg naar huis was donker, maar ik werd geleid
door
het geluid van de paarden, snuivend en grazend.
